Interview Bert van den Berg (Dierenbescherming)

Hoe ziet u de toekomst van de veehouderij in Nederland?

Zoals het beleid nu is dreigt schaalvergroting en intensivering van de veehouderij voortgezet te worden. Meer van het zelfde dat al zoveel milieu- en biodiversiteitsschade en aantasting van het dierenwelzijn heeft veroorzaakt en waardoor steeds meer veehouders het economisch steeds moeilijker krijgen. Wat sleutelen aan voer, dier, stal en mest gaat de neerwaartse spiraal waarin de veehouderij zit niet doorbreken. Het is tijd voor een radicale ommezwaai onder het motto ‘minder en beter’.

• Veehouderijsystemen moeten echt integraal, dus ook qua diervriendelijkheid en positie van de boer, herontworpen worden door de belangrijkste behoeften van dier, boer, milieu en burger als programma van eisen voor het ontwerp te nemen.
• Consumenten moeten weer meer plantaardige en minder dierlijke eiwitten gaan eten en de echte en faire prijs voor vlees, zuivel en eieren gaan betalen.
• Voedsel moet in korte, hechte ketens gemaakt worden, waarin partijen elkaar kennen en o.a. afspraken maken over een eerlijke verdeling van de opbrengsten, zodat veehouders een redelijk inkomen krijgen en ruimte hebben om te investeren in verdere verduurzaming waaronder een hoger dierenwelzijn.
• Ingezet moet worden op kwaliteitsproductie voor Noordwest-Europa.

Denkt u dat de opzet en de doelen van Integraal Aanpakken helpen de veehouderij te verduurzamen?

Nee, het huidige project richt zich feitelijk alleen op reductie van broeikasgasemissies (en zijdelings ammoniakemissies) en zou daarom niet de titel ‘Integraal Aanpakken’ moeten dragen. Reductie van broeikasgassen is heel belangrijk, maar moet direct ingebed worden in een echt integrale aanpak van de uitdagingen waar de veehouderij voor staat. Als je bijv. niet of onvoldoende rekening houdt met het dierenwelzijn moet dat later weer gecorrigeerd worden. Zo houd je de onvrede in stand en blijven boeren aan de gang. Ik verwacht van een programma als Integraal Aanpakken dat de komende jaren ook dierenwelzijn een prominente plek krijgen in de programmering.

Hoe kan Integraal Aanpakken bijdragen aan dierenwelzijn?

Het onderzoek moet echt integraal zijn. Er wordt in mijn optiek nu niet of in ieder geval te weinig gelet op dierenwelzijn. We moeten samen serieus op zoek naar win win-maatregelen die beter zijn voor milieu, boer én dier.

• Als je diervoer verandert moet niet alleen naar emissiereductie en boerenrendement kijken, maar ook naar voedingsbehoeften, lange termijn gezondheid en aan voer gerelateerd gedrag van het dier.
• Recent is in de Wet dieren het uitdrukkelijk verboden gesteld dieren aan te passen aan het systeem. Voor vermindering van broeikasgasemissies zullen dus andere wegen dan fokkerij en gentech gezocht moeten worden. Selectie op hogere, efficiëntere productie met minder uitstoot per kg product heeft als groot risico dat dieren meer te maken krijgen met productieziektes.
• Bij het aanpassen van de omgeving van het dier moet er o.a. op gelet worden dat dit niet ten koste gaat van beloopbaarheid en klauw- en pootgezondheid, luchtweggezondheid en uitloop naar frisse lucht en zonlicht buiten, ligcomfort, aan strooisel gerelateerd diergedrag zoals exploreren en stofbaden, etc..
• En aanpak van het mestprobleem moet er bijv. niet toe leiden dat dieren op een roostervloer boven een mestput met hun eigen rottende uitwerpselen moeten leven.
• Er mist een spoor dat naar het totale systeem kijkt. Inzoomen op voer of huisvesting kan wellicht kleine reducties opleveren, maar dit zal gepaard gaan met een afname van het aantal dieren in Nederland. Bedrijven die blijven bestaan (of in ieder geval een deel daarvan) zullen moeten extensiveren. Er is onderzoek nodig naar hoe extensivering en andere duurzame systemen kunnen bijdragen aan de reductie van broeikasgas- en ammoniakemissies.

Hoe draagt u / de Dierenbescherming bij aan het verduurzamen van de veehouderij?

De Dierenbescherming zet zich natuurlijk eerst en vooral in voor het dierenwelzijn. Maar als we daarbij geen aandacht zouden hebben voor de positie van de boer en voor het milieu dan gaat het uiteindelijk ook met het dierenwelzijn niet goed komen. Vandaar bijvoorbeeld dat we de kosten van de criteria van het Beter Leven keurmerk laten doorrekenen en met de retail afspreken dat zij de meerkosten vergoeden. En bij de Beter Leven criteria voor melkvee zijn in overleg met Natuur & Milieu en de Vogelbescherming milieu- en biodiversiteitscriteria opgenomen. Die zullen ook in de criteria voor andere diersoorten opgenomen gaan worden.