Ervaringen met methaanmetingen op Koeien & Kansen-bedrijven

Doel van de metingen op de Koeien & Kansen bedrijven is om de gemiddelde methaanemissies van de Nederlandse melkveestapel in kaart te brengen, zowel de variatie tussen de bedrijven, als de variatie tussen koeien binnen een bedrijf en tussen metingen met verschillende rantsoenen, bijvoorbeeld winterrantsoen versus beweiden. Daarnaast is in 2019 nog een nieuw onderzoek gestart, waarin aandacht is voor het microbioom (micro-organismen in de pens van de koe): Wat is de invloed van het microbioom op de uitstoot van methaan? Deze onderzoeken maken onderdeel uit van het Onderzoek Veehouderij & Klimaat en worden gefinancierd door het ministerie van LNV.

Metingen Greenfeed in de praktijk

Op alle bedrijven van de Koeien & Kansen deelnemers, inclusief KTC De Marke en VIC Zegveld zijn metingen verricht met de Greenfeed. In totaal zijn 1718 methaan metingen van 1278 koeien verzameld. ”We streefden naar een testgroep van 30 koeien per bedrijf om zo te beschikken over voldoende waarnemingen. Ons doel om in totaal 1080 waarnemingen te verzamelen is gelukt'', merkt Lisanne Koning, onderzoeker bij Wageningen Livestock Research op. “Op het ene bedrijf ging het makkelijker dan op het andere bedrijf", voegt ze er aan toe. Koeien & Kansen-deelnemer Johan Dekker vertelt over zijn ervaring met de Greenfeed. Hij kan als veehouder de gemeten waarden ook direct in beeld volgen. “Op ons bedrijf hebben we drie keer metingen verricht; tweemaal in de stalperiode en een keer tijdens de weideperiode. Na een goede week wennen, wisten onze koeien deze speciale krachtvoerbox te vinden. Het bezoek aan de box in de weide viel wat tegen”, merkt Dekker op. ”Ondanks dat het aantal waarnemingen in die periode wat minder was, lijkt het er wel op dat weidegang de uitstoot van methaan verminderd. Verder viel het op dat er grote verschillen tussen koeien zaten in de uitstoot van methaan. Een echte verklaring heb ik hier niet voor. Dat is aan de onderzoekers de komende tijd’’, zegt Dekker.

Grote variatie tussen koeien

In de Greenfeed is de lucht die de koe door neus en mond uitademt geanalyseerd op de hoeveelheid methaan. De gemiddelde methaanemissie per koe per dag was 415 gram methaan en per kg meetmelk was dit 13.9 gram methaan. Er was veel variatie tussen bedrijven, tussen koeien en tussen metingen. De meeste variatie zit tussen de koeien onderling in een koppel in plaats van grote verschillen tussen bedrijven. ”In totaal is ongeveer de helft van de totale variatie te verklaren door koe- en bedrijfseigenschappen, zoals de grondsoort (klei, veen en zand), het seizoen, wel of geen beweiding, aantal dagen in lactatie, lactatienummer, en melkeigenschappen’’, somt Koning op. Lactatiedagen en lactatienummer verklaarden veruit het grootste gedeelte (32%) van de variatie tussen koeien. Ook Dekker viel het op dat het lactatiestadium van grote invloed is op de methaanuitstoot. ”Rondom de kerstperiode heeft de Greenfeed 3 weken metingen verricht in de stal met droge koeien. Ook hier zijn grote verschillen tussen de dieren onderling waargenomen, maar lag de uitstoot van methaan ook een stuk lager’’, merkt Dekker op.

Verder onderzoek

Naast de methaanmetingen zijn er ook monsters van pensvloeistof genomen bij een aantal koeien om het microbioom te bepalen. Ook zijn er extra melkcontroles geweest bij alle testkoeien, waarbij ook het vetzuurpatroon in de melk is bepaald. Deze informatie is nog niet meegenomen in de huidige analyse. Hiermee gaan de onderzoekers de komende tijd aan de slag. Dat geldt ook voor het onderzoek naar het effect van het rantsoen op de uitstoot van methaan.

Dit onderzoek is gefinancierd door het ministerie van LNV in het kader van het klimaatbeleid