Start Praktijknetwerk Varkenshouderij

De nieuwe oprichting van het Praktijknetwerk Varkenshouderij markeert de vervulling van een langgekoesterde wens van organisaties zoals CoViVa, de coalitie voor vitale varkenshouderij, POV, Wageningen University & Research (WUR), en LVVN. Alfred Van Lenthe, programmadirecteur bij CoViVa, legt uit: "Sinds het Klimaatakkoord van 2019 onderzoeken we welke kosteneffectieve maatregelen varkenshouders kunnen implementeren om de klimaatdoelen te behalen." Met de recente goedkeuring van LVVN hebben verschillende partijen de handen ineengeslagen om het netwerk op te zetten en zo deze maatregelen ook in de praktijk te testen.

Startplannen

Bennie van der Fels (WUR), programmaleider van het Netwerk, schetst de komende maanden: “Met mijn projectcollega Anne-Jo Smits van het Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij (PEV) starten we de komende weken met gesprekken met partijen die al bezig zijn met het verminderen van broeikasgasemissies, zoals bedrijven die vanuit een SBV-regeling aan emissiereducerende maatregelen werken. We gaan bestaande initiatieven in kaart brengen en kijken welke organisaties en adviseurs in samenwerking met varkenshouders actief zijn op het gebied van emissiereductie.”

Toetsen van maatregelen in de praktijk

Het Netwerk Praktijkbedrijven Varkens wordt dus opgezet om verschillende maatregelen in de praktijk te toetsen. "Ons doel is om een diversiteit aan varkensbedrijven bij dit project te betrekken. Dus zowel grote als kleine bedrijven, gesloten en open stalsystemen, en bijvoorbeeld ook bedrijven die aan integrale klimaat-energie oplossingen werken zoals dagontmesting in combinatie met mestvergisting," legt Van der Fels uit. De doelstellingen uit het programma Integraal Aanpakken, gericht op het verminderen van methaan- en ammoniak uitstoot en het verkleinen van de CO2-voetafdruk over de gehele keten, vormen de basis voor de te testen maatregelen. Tegelijkertijd worden deze maatregelen ook getoetst op effecten op dierenwelzijn, diergezondheid en circulariteit. “De sector maakt al behoorlijke stappen met ammoniakreductie en de verwachting is dat maatregelen als dagontmesting ook effectief zijn om methaan fors te reduceren. Met het praktijknetwerk willen we een belangrijke bijdrage leveren aan de doelstellingen van het programma Integraal Aanpakken,” vult Van Lenthe aan.

Integraliteit waarborgen

Hoewel er al diverse reductie-acties mogelijk zijn, zoals de inzet van dagontmestings-systemen en luchtwassers, is onderzoek nodig om integraliteit goed te waarborgen. Van der Fels noemt als voorbeeld biologische bedrijven met buitenuitloop voor varkens ten behoeve van dierenwelzijn “Ook voor bijvoorbeeld biologische varkensbedrijven met deze uitloop zullen we binnen het project aan oplossingsrichtingen werken zodat buitenuitloop samen kan gaan met lage emissies.”

Verschillende bedrijfstypes met gemotiveerde varkenshouders

Het netwerk gaat zich richten op een brede, representatieve spreiding in type bedrijf en geografische locatie. Bedrijven die onlangs succesvolle pilots hebben gedraaid, zoals in de regio FoodValley, en geïnteresseerd zijn in vervolgprojecten, zijn potentiële partners. "Een voordeel van deze bedrijven is dat ze vaak al uitgerust zijn met sensoren," legt Van Lenthe uit. "Maar we willen niet alleen voorlopers maar ook bedrijven die minder ver zijn in dit soort ontwikkelingen betrekken. Gemotiveerde boeren die hun systemen en maatregelen willen testen."

Pilot-, demo- en ambassadeursbedrijven

Het netwerk zal bestaan uit tientallen bedrijven, legt Van der Fels uit: “We mikken op ongeveer 10 pilotbedrijven, 20 demobedrijven en 30 ambassadeursbedrijven.” Elk type bedrijf speelt een unieke rol binnen het netwerk. De pilotbedrijven testen nieuwe maatregelen onder diverse praktijkomstandigheden, terwijl de demobedrijven dienen om langetermijneffecten te monitoren, intensief begeleid door experts. De ambassadeursbedrijven breiden deze inspanningen uit door varkenshouders in verschillende bedrijfsomstandigheden ervaring te laten opdoen en te laten delen met collega-bedrijven. Voor elk bedrijf wordt een gedetailleerd actieplan opgesteld, inclusief specifieke doelen voor emissiereductie en op maat gemaakte maatregelen. Belangrijk bij alle bedrijven is het meten van de effecten op emissies met behulp van methaan-en ammoniaksensoren en het daaraan verbonden datamanagement.

Ketenbrede samenwerking

Bij de opzet van het Netwerk Praktijkbedrijven Varkens wordt zorgvuldig gekeken naar de structuur die ook voor het melkveenetwerk is gebruikt. "We zijn erg te spreken over de ervaringen met pilot-, demo- en ambassadeursbedrijven, evenals de Netwerkdagen die georganiseerd worden om anderen te inspireren," zegt Van Lenthe. Naast de samenwerking met varkenshouderijen wil het netwerk een ketenbrede samenwerking opzetten inclusief adviseurs, dierenartsen, voerbedrijven en andere stakeholders. "Al deze partijen spelen een cruciale rol in het delen van kennis en motivaties voor succesvolle, integrale maatregelen en het stimuleren van actiebereidheid onder de deelnemers," zegt Van der Fels. Dit wordt gezien als een belangrijke aanvulling op de structuur. “Er zijn veel verschillende typen varkensbedrijven en we verwachten dat succesvolle integrale maatregelen maatwerk vraagt per bedrijfstype en bedrijf. Daarom is samenwerking met erfbetreders die dit bedrijfsspecifiek advies en begeleiding kunnen geven, cruciaal.”